День: 29 марта 2020

Համո Սահյանը ծնվել է 1914 թվականի ապրիլի 14-ին Սիսիանի շրջանի (այժմ՝ Սյունիքի մարզ) Լոր գյուղում։ Սահյանը սկզբնական կրթությունը ստացել է տեղի դպրոցում, որտեղ իբրև ուսուցիչ աշխատել էին բանաստեղծներ Գառնիկ Քալաշյանը և Ակսել Բակունցը։ 1927 թվականին Հ. Սահյանը տեղափոխվել է Բաքու, որտեղ ստացել է միջնակարգ կրթություն։ 1935 թվականին ընդունվել և 1939 թվականին ավարտել է Բաքվի մանկավարժական ինստիտուտի հայկական բաժանմունքը։ 1939—1941 թվականներին աշխատել է Բաքվի «Խորհրդային գրող» ամսագրում որպես գրական աշխատող: Որպես Կասպիական նավատորմի նավաստի, մասնակցել է նաև Հայրենական մեծ պատերազմին (1941–1945 թթ.)։ 1944 թվականին Զորյանի հրավերով գալիս է Երևան և բնակություն հաստատում նրա տանը։ Հենց Զորյանի օգնությամբ է Սահյանը ստեղծել իր առաջին գիրքը՝ «Որոտանի եզերքին» վերնագրով։

Սահյանն իր գրական անունը ստեղծել է հոր՝ Սահակի անվան առաջին մասի «ՍԱՀ» և ազգանվան վերջավորության «յան» համատեղումով։

Նորից կարմիր ու կանաչ (վերլուծություն )

Նորից կարմիր ու կանաչ
Իմ երազները
Բաց են արել մեր հին տան
Հին դարբասները:

Մայրս խմոր է արել,
Սպիտակ խեժ է,
Խեժը գնդել է, շարել,
Թոնիրը թեժ է:

Հացը բուրում է՝ հողից
Մինչև եթերը…
Խղճիս ստրուկն եմ նորից
Ու գլխիս տերը:

Աշխարհն այնպես արևոտ,
Այնպես թեթև է,
Եվ մահս՝ յոթ անգամ յոթ
Լեռան ետև է:

Նորից կարմիր ու կանաչ
Իմ երազները
Բաց են արել մեր հին տան
Հին դարբասները:

Այս բանաստեղծության մեջ, բանաստեղծը ներկայացնում է իր կարոտը դեպքի մանկության երանելի օրերը: Նա հիշում է իրենց տան բաց դարպասները, մորը՝ ով պատրաստվում է հաց թխել, հացի բույրը, աշխարհն այնպես արևոտ է նրան թվում իսկ մահը ՛՛ յոթ անգամ յոթ սարի ետևը՛՛

Չնայած նրան, որ Սահյանը ընդամենը 13 տարի ու ապրել հայրենի Լոր գյուղում, նրա բանաստեղծությունների մի մեծ զանգված նվիրված է հիշողություններով ու ապրումներով հագեցած այդ շրջանին:

Հարցեր և առաջադրանքներ՝ 1

• Դուրս գրիր բանաստեղծական գեղեցիկ պատկերները:

Սարն առել վրան ծիրանի մի քող, Ննջում է կարծես ծաղկե անկողնում,

Անտառն արևի բեկբեկուն մի շող, Ծոցի մեջ պահել ու բաց չի թողնում:

Ժայռի ստվերը գետափին չոքել, Վիզը երկարել ու ջուր է խմում,

Հովն ամպի թևից մի փետուր պոկել, Ինքն էլ չգիտի,թե ուր է տանում:

Քարափի վրա շողում է անվերջ, Ոսկե բոցի պես թևը ծիծառի

• Օրվա ո՞ր պահն ես ավելի շատ սիրում: Պատմիր այդ մասին:

Օրվա բոլոր ժամերն էլ ունեն իրենց գեղեցկությունը, բայց ես ավելի շատ սիրում եմ արևածագը: Այն ավետում է նոր օրվա սկիզբը: Սիրում եմ, երբ արևի շողերը դանդաղ մուտք են գործում իմ սենյակ ու ընկնում ուղիղ դեմքիս: Սիրում եմ արթնանալ արևի ջերմությունից, այն մի տեսակ բարձրացնում է տրամադրությունս ու աշխուժություն մտցնում օրվա մեջ: Հեքիաթային է հատկապես ամառվա արևածագը, երբ արևի առաջին շողերի հետ լսվում է թռչունների ծլվլոցը...

1. Մայրամուտ

Դինո Բուցատիի այս պատմվածքը բավականին տպավերիչ է և մի տեսակ գեղարվեստական գրավչություն ունի: Պատմվածքը սիրո մասին է, որ տածում է հերոսուհի Իրենը: Արդեն 4 ամիս է ինչ ՛՛նա հեռացել է՛՛ և Իրենին թվում է, թե ինքը արդեն ազատ է այդ սիրուց, պետք էր միայն վերացնել այն ամենը ինչը կարող է նրան հիշեցնել, սկսած զգեստներից, որ նա կրել է իրենց համատեղ կյանքի ժամանակ, վերջացրած նկարներով, նամակներով, գրքերով, նույնիսկ շնից էր պետք ազատվել ու ընդհանուր ընկերներից:

Այդ ամենն իրեն հաջողվել էր անել, հուսահատ վճռականությամբ , բայց նա իր մեջ ուժ էր գտել այդ անելու, նույնիսկ մտածել էր աշխատանքի գնալու ու նոր մարդկանց հետ ծանոթանալու մասին: Կարծես թե ամեն ինչ պատրաստ էր՝ նոր կյանք սկսելու համար ու մի առավոտ, երբ նա հագել էր իր դերձակի կարած նոր կապույտ զգեստը ու պատրաստվում էր դուրս գնալ տանից, հարևանի տանից լսված մեղեդու մի քանի նոտան տակնուվրա արեցին Իրենի հոգին: Սերը, որն այս ողջ ընթացքում կարծես թաքնվել էր, դուրս է թռչում մոլեգնած փոթորկի պես ու նորից տակնուվրա անում Իրենի առանց այն էլ վիրավոր հոգին:

Կարծում եմ հեղինակն ուզում է ասել , որ մարդն անզոր է պայքարել սիրո հզոր ուժի դեմ, և հաճախ, երբ թվում է թե մարդն արդեն հաղթել է այդ ուժին, հերիք է մի փոքրիկ կայծ, մի հայացք, մի նոտա ու ….բոլոր ջանքերը հավասարվում են հողին…

2. Կորսված օրեր

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Քո կարծիքով` ինչո՞ւ է պատմվածքը կոչվում «Կորսված օրեր»

Որովհետև օրը , որն արդեն անցել է, այլևս հնարավոր չէ ետ բերել և եթե դու խոհեմորեն չես ապրել օրդ, ապա ետ գնալ և փոխել այն այլևս հնարավոր չէ: Այդպես էլ Էռնեստ Կաձիրան, արկղերը բացելուց հետո միայն ինչ-որ ցավ զգաց իր ներսում, բայց ետ բերել օրերը այլևս հնարավեր չէր:

2. Դու քո ո՞ր օրերն ես համարում կորսված, ինչո՞ւ:

Կորսված եմ համարում այն օրերը, երբ կարող եմ ժամանակ անցկացնել ընտանիքիս, ընկերներիս կամ ինձ սիրող մարդկանց հետ բայց չեմ անում, քանի որ պահը անցնում է, իսկ այն արդեն ոչ մի գնով ետ չես բերի:

3. Պատմիր քո մի հիշարժան` «գտնված» օրվա մասին:

Անցած տարի այնպես ստացվեց , որ ես ստիպված էր որոշ ժամանակով մեկուսացած մնալ արտաքին աշխարհից ու ունեի բավականին ժամանակ խորհելու իմ ապրած ու ՛՛կորցրած՛՛ օրերի մասին: Կարողացա վերաարժևորել արժեքներս ու շատ բաներ, որ մինչ այդ կարծում էի, որ կյանքիս անբաժան մասն են կազմելու, կորցրեցին իրենց արժեքը և հակառակը… Երբեմն պետք է մի պահ կանգ առնել ու ետ նայել, քանի որ կյանքի այս հորձանուտի մեջ հաճախ չենք էլ նկատում թե ինչքան օրեր ենք անդարձ կորցնում…

4. Ի՞նչը հնարավոր չէ փողով ձեռք բերել:

Ժամանակը, երջանկությունը, սերը….

3. Ճագարներ լուսնի տակ

1. Քո կարծիքով` ո՞րն է պատմվածքի ասելիքը, ենթատեքստը:

Կարծում եմ ամբողջ ասելիքը թաքնված է այս տեղում: Ոչ էլ մենք գիտենք, երբ ընկերների հետ խաղում ենք ու ծիծաղում, թե  ինչ  է սպասում մեզ. ոչ ոք չի կարող իմանալ ցավերը, անականկալները, հիվանդությունները, որ գուցե պահված են վաղվա համար:

2. Համաձա՞յն ես պատմվածքի ասելիքի հետ, հիմնավորիր կարծիքդ:

Այո համաձայն եմ, ոչ ոք չգիտի թե ինչ է ապսվում իրեն վաղը:

3. Ի՞նչ ես կարծում` որտե՞ղ է թակարդը լարվել և ինչո՞ւ:

Այնտեղ, փոքր պատի ետևում, հորատանցք  տանող թունելի մեջ, որտեղ արշալույսին պիտի մտնեն քնելու, թակարդ է դրված: Թակարդը դրված է այտեղ, որտեղ ճագարները վերադառնալու են՝ քնելու:

4. Որո՞նք են երջանկության քո պատկերացումները:

Առողջ ընտանիք, սիրած զբաղմունք, խաղաղ Հայրենիք